Kolekcje / Kolekcja Beaty Mech

Kolekcja Beaty Mech

Robert Borucki, Archiwum Państwowe w Koszalinie

Pani Beata Mech przekazała do Archiwum Państwowego w Koszalinie w formie darowizny oryginalne pisma, dokumenty i zdjęcia pochodzące z jej prywatnych zbiorów rodzinnych. Materiały archiwalne wchodzące w skład „Archiwum rodzinnego Beaty Mech” dokumentują życie jej bliskich oraz dalszej rodziny począwszy od końca XIX wieku aż do połowy wieku XX.

Sporo miejsca w kolekcji zajmują zdjęcia i dokumenty należące do Antoniego Korolewicza oraz zdjęcia Serafina Pawłowskiego - siostrzeńca babci Beaty Mech ze strony ojca. Żona Serafina Pawłowskiego (z pochodzenia Francuzka) była damą dworu na dworze ostatniego cara Rosji – Mikołaja II. Z kolei jego szwagier – Stanisław Dąbrowa-Januszewski zarządzał na początku XX wieku majątkiem ziemskim Maurycego O’Brien de Lacy (polskiego ziemianina pochodzenia irlandzkiego, działacza społecznego i samorządowca, prezydenta Grodna w latach 1930–1933). Majątek Maurycego O’Brien de Lacy należał niegdyś do ostatniego króla Polski – Stanisława Augusta Poniatowskiego (1732-1798).

fot-1 Stanisław Dąbrowa-Januszewski fot-2 Serafin Pawłowski fot-3 Serafin Pawłowski 1914 rok fot-4 fot-5 fot-6 fot-9 Akt przyjęcia w poczet studentów Antoniego Korolewicza fot-10 Książeczka wojskowa. fot-11 Żniwa fot-12 Pracownicy Wydziału Planowania NBP

Na szczególna uwagę zasługują bardzo dobrze zachowane zdjęcia dwóch wujków pani Beaty Mech: Dyzmy Pogodzińskiego oraz Stefana Tobolewskiego, zamordowanych w 1940 roku przez Sowietów w Charkowie i Katyniu.

Dyzma Pogodziński przyszedł na świat 15 XII 1890 r. w Radomiu jako syn Bartłomieja i Anny. W latach 1912–1916 służył w armii rosyjskiej, następnie do 1918 roku przebywał w niewoli austriackiej. W Wojsku Polskim służył od 1918 r. Uczestniczył w walkach o Lwów i wojnie 1919–1921 w szeregach 19. Pułku Piechoty. W 1920 roku został mianowany podporucznikiem. Od 1925 r. służył w Korpusie Ochrony Pogranicza – w batalionie 16., 22. i 23., a następnie w 86. Pułku Piechoty, jako dowódca kompanii. Od 1935 r. przeszedł w stan spoczynku. Odznaczony został Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości i Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921.

Po 17 września 1939 r. internowano go w obozie jenieckim w Starobielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany w Charkowie przez NKWD na mocy decyzji najwyższych władz państwowych Związku Sowieckiego. Spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Charkowie na Ukrainie. W dniu 9 listopada 2007 r. został pośmiertnie mianowany przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego na stopień majora.

fot-7 Kapitan Dyzma Pogodziński

Stefan Topolewski urodził się 20 sierpnia 1909 roku w Nieszawie. Jego rodzicami byli Ludwik i Antonina z Brantów.  W 1928 roku ukończył Seminarium Nauczycielskie w Nieszawie, następnie kierował szkołą w Łaszy koło Grodna. W 1931 roku kończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. Został mianowany podporucznikiem ze starszeństwem w dniu 1 I 1933 oraz porucznikiem ze starszeństwem w dniu 1 I 1937. W 1939 roku dołączył do 135. Rezerwowego Pułku Piechoty (135 PP). Poślubił Olgę Topolewską z domu Niczyporuk.

Wiosną 1940 roku został zamordowany w Katyniu przez NKWD na mocy decyzji najwyższych władz państwowych Związku Sowieckiego. Pochowano go na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu na Ukrainie. W dniu 9 listopada 2007 r. Prezydent RP Lech Kaczyński mianował go pośmiertnie na stopień kapitana.

fot-8