Kolekcja Walerii Malawskiej
Archiwum osobiste Walerii Malawskiej zostało ofiarowane Archiwum Państwowemu w Przemyślu w ramach akcji Archiwa Rodzinne Niepodległej. Cenne materiały przekazała spokrewniona z rodziną Malawskich pani Marzena Włodek. Zbiór dokumentuje życie i działalność Walerii Malawskiej oraz członków jej najbliższej i dalszej familii od połowy XIX do początku XXI wieku. Są to przede wszystkim dokumenty osobiste – legitymacje, świadectwa, fotografie, dyplomy, pamiętniki, rachunki oraz korespondencja.
Waleria Malawska urodziła się 8 listopada 1923 r. w Przemyślu. Jej ojciec Władysław w czasie wojny służył w żandarmerii wojskowej w armii austro-węgierskiej. Był ślusarzem. Pracował na kolei. Matka – Zofia z Włodków – pochodziła z rodziny kolejarskiej. Była krawcową, ale nie pracowała zawodowo. Zajmowała się domem i dziećmi. Waleria miała czworo rodzeństwa. Dwoje dzieci zmarło w wieku dziecięcym na hiszpankę. Pozostała Maria i Zdzisław. Żadne z nich nie założyło swojej rodziny.
W siódmym roku życia Waleria zaczęła uczęszczać do Szkoły Powszechnej P.P. Benedyktynek, gdzie ukończyła trzy klasy. Przez kolejne dwa lata naukę kontynuowała w Szkole Powszechnej im. Juliusza Słowackiego w Stryju. Po dwóch latach pobytu w Stryju, Waleria wraz z rodzicami powróciła do Przemyśla i do klasy siódmej uczyła się w Szkole Powszechnej im. A. Mickiewicza. W 1937 r. zdała egzamin wstępny do klasy pierwszej Gimnazjum Kupieckiego w Przemyślu, gdzie ukończyła dwie klasy. Naukę w klasie trzeciej przerwał wybuch II wojny światowej.
Waleria został zmuszona przerwać naukę w szkole, kontynuowała ją jednak prywatnie do 1944 r. We wrześniu 1944 r. zapisała się do Liceum Pedagogicznego. W tej szkole, w lipcu 1945 r. zdała eksternistycznie egzamin ukończenia gimnazjum ogólnokształcącego. Otrzymała promocję do drugiej klasy licealnej. Dnia 28 czerwca 1946 r. zdała egzamin dojrzałości z wynikiem pomyślnym.
W 1946 r. we wrześniu zaczęła pracować w Szkole Podstawowej w Duńkowicach. 1 września 1958 r. na własną prośbę została przeniesiona przez Kuratorium Okręgu Szkolnego w Rzeszowie na stanowisko wychowawczyni w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Głuchych w Przemyślu. Do 31 sierpnia pracowała w Internacie w charakterze wychowawczyni, a następnie została przeniesiona na stanowisko nauczycielki do Szkoły Podstawowej przy Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Przemyślu. W czasie pracy w Internacie i szkole kontynuowała zaoczne studia w Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. W październiku 1962 r. złożyła końcowy egzamin przez Komisją Egzaminacyjną z wynikiem pomyślnym i otrzymała tymczasowe świadectwo ukończenia PIPS. 1 września 1963 r. została przeniesiona na stanowisko wychowawcy w Internacie. Walerii powierzono wówczas funkcję pełniącego obowiązki kierownika Internatu. W styczniu 1964 r. zdała egzamin pedagogiczny na wychowawcę placówek wychowawczo-opiekuńczych i specjalnych dla dzieci głuchych.
W roku szkolnym 1965/66 Waleria napisała pracę dyplomową i otrzymała dyplom Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej. 1 maja 1968 r. otrzymała mianowanie na kierownika Internatu w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Głuchych w Przemyślu. 20 sierpnia 1979 r. przeszła na emeryturę. Następnie była zatrudniona w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej jako Wykwalifikowany Opiekun Ekspozycji Muzealnych i Przewodnik Muzealny dla osób niepełnosprawnych.
Była członkiem Towarzystwa Przyjaciół Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Przez wiele lat działała też w Panoramicznym Teatrze Kukiełkowym przy Wojskowym Ośrodku Kultury w Przemyślu prowadzonym przez Joannę Bury.
Waleria Malawska zmarła 7 maja 2016 r. i została pochowana na Cmentarzu Głównym w Przemyślu.