Kolekcja Franciszka Ratajczaka

Franciszek Ratajczak urodził się 18 listopada 1897 roku w Luboni. Był synem Wiktorii z Musielaków, 1. voto Wrzalik (1857-1919) i Franciszka Ratajczaka (1836-1905). Miał starszą siostrę Zofię (1896-1896). Z pierwszego małżeństwa swojego ojca z Antoniną z Przybylaków (1844-1890) miał dziewięcioro przyrodniego rodzeństwa: Mikołaja (1864-?), Michała (1866 - ?), Marcina (1869-1935), Józefę (1872, zmarła w dzieciństwie), Franciszka (1874, zmarłego w dzieciństwie), Antoniego (1880-1938), Jadwigę (1881-1882), Mariannę (1884-1885) i Franciszkę (1887-1966).

W 1912 r. Franciszek Ratajczak ukończył 4-klasową Szkołę Ludową w Czarkowie, a cztery lata później – w 1916 roku został powołany do niemieckiej armii i skierowany do 4 Pułku Dragonów w Lubinie. Następnie został wysłany na front I wojny światowej – najpierw do Galicji, gdzie służył do grudnia 1916 roku, walcząc m.in. pod Stanisławowem, a następnie do Francji. Tam znajdował się do końca wojny w listopadzie 1918 roku. W grudniu po powrocie do macierzystego pułku w Lubiniu zdezerterował z armii niemieckiej. 6 stycznia 1919 r. przyłączył się do Powstania Wielkopolskiego. Został przydzielony do 5 Kompanii Gostyńskiej, a następnie skierowany do oddziałów kawalerii formowanych pod Wschową. W powstaniu walczył m.in. pod Lesznem, Bojanowem i Wschową. W marcu 1919 r. został awansowany na starszego ułana, a następnie skierowany do formowanego w Biedrusku 2 (później 16) Pułku Ułanów Wielkopolskich. 17 stycznia 1920 roku kawalerzyści wkroczyli do Bydgoszczy, do której następnie przeniesiono koszary 16 PUW. Dwa miesiące później otrzymał awans na starszego kaprala.

W tym samym czasie wraz ze swoim pułkiem wyruszył na wojnę polsko-bolszewicką. Walczył w niej do października 1920 roku. Wówczas został ranny pod Rakowem, za co otrzymał swój pierwszy Krzyż Walecznych.

Od marca do kwietnia 1921 r. Franciszek Ratajczak brał udział w kursie sierżantów w Śremie. Latem został mianowany podoficerem zawodowym wojska polskiego. Od listopada do grudnia tego samego roku uczestniczył z kolei w kursie spółdzielni żołnierskich w Poznaniu. W październiku następnego roku awansował do stopnia plutonowego.

Zachowane fotografie wskazują, że przez pewien czas w latach 20. Franciszek Ratajczak służył w 22 Pułku Ułanów Podkarpackich. W lutym 1927 roku został przeniesiony z 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich do 5 Szwadronu Kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza w Żurnie na Wołyniu, z którego skierowano go – prawdopodobnie w pierwszej połowie 1931 roku – do 17 Szwadronu Kawalerii KOP w Rokitnie. Pełnił w nim funkcję szefa szwadronu.

2 czerwca 1931 roku poślubił w Poniecu Stanisławę Stachowską (1911-1994), córkę, poległego w trakcie I wojny światowej, Szczepana (1886-1914 lub 1915) i Stanisławy z Wojciechowskich, 2 voto Krygier (1888-1969). Ze swoją żoną Franciszek doczekał się trojga dzieci: Krystyny Marii (ur. 1932), Henryka Franciszka (1934-2002) i Edwarda Józefa (1941-2017).

W wrześniu 1932 r. został przeniesiony do 16 Szwadronu Kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza w Leninie na Polesiu, gdzie pełnił kolejno funkcje: zastępcy dowódcy plutonu (1933-35), szefa szwadronu (1935-1936), dowódcy plutonu (1936-1939). W 1935 roku awansował na starszego wachmistrza. Latem 1936 roku 16 szwadron został przeniesiony do Bystrzyc nad Słuczą na Wołyniu, gdzie stacjonował do wybuchu wojny.

Po Kampanii Wrześniowej Franciszek Ratajczak został zdemobilizowany 27 września 1939 roku. Pozostał z rodziną w Bystrzycach. Zimą 1940/1941 r. z powodu braku możliwości leczenia problemów zdrowotnych, które miał jeszcze przed wojną, przestał chodzić.

W 1943 r. wraz z rodziną uciekł z Wołynia do Tarnowa, gdzie przebywali jego wywiezieni z Ponieca do Generalnej Guberni teściowie. W 1945 roku rodzina Ratajczaków powróciła w rodzinne strony i osiadła w Lesznie, gdzie otrzymała mieszkanie przy ulicy Lipowej.

Franciszek Ratajczak zmarł 6 sierpnia 1949 r. w Lesznie i został pochowany trzy dni później na miejscowym cmentarzu parafialnym przy ul. Kąkolewskiej. Jego żona Stanisława zmarła 13 maja 1994 roku w Warszawie, gdzie spoczywa na Cmentarzu Bródnowskim.

Franciszek Ratajczak był odznaczony: Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), Brązowym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości, Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę, Odznaką za Rany i Kontuzje, Odznaką pamiątkową 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich, Odznaką pamiątkową Korpusu Ochrony Pogranicza, Państwową Odznaką Sportową klasy II/1.

Biogram opracował Wojciech Ratajczak – prawnuk Franciszka, wnuk Henryka.