Kolekcja rodziny Saturn-Błażewiczów
Kolekcję rodziny Saturn-Błażewiczów przekazała do Archiwum Państwowego w Gorzowie pani Jolanta Mach. Materiały te w większości dotyczą jej dziadka Artura, ojca Ryszarda i wuja Zbigniewa.
Artur Saturn-Błażewicz urodził się 23 marca 1896 r. w Przemyślu. Po ukończeniu czterech klas gimnazjum pracował jako młody robotnik, angażując się równocześnie w działalność niepodległościową w Oddziale Związku Strzeleckiego w Przemyślu. W czasie mobilizacji 6 sierpnia 1914 r. otrzymał przydział do I Brygady 1 pp. III baonu, z którym to oddziałem przeszedł całą kampanię w I wojnie światowej. W maju 1915 r. mianowany został plutonowym, w grudniu 1916 r. sierżantem.
Po tak zwanym kryzysie przysięgowym w 1917 r. zgłosił się do Polskiego Korpusu Posiłkowego w Bolechowie, gdzie w lutym 1918 r. po przejściu gen. Hallera na Ukrainę został aresztowany i uwięziony w Przemyślu. Po dwóch miesiącach udało mu się zbiec, podczas eskorty do szpitala, do organizującej się wówczas Polskiej Siły Zbrojnej w Ostrowi-Komorowie.
W listopadzie 1918 r. przydzielony został do służby w Kompanii Asystencyjnej w Przemyślu, w której walczył w obronie Ziemi Przemyskiej i Kresów Wschodnich. W lutym 1924 r. przeniesiony został do Sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu nr X w Przemyślu. Pełnił tam służbę do maja 1938 r., kiedy przeszedł w stan spoczynku z powodu choroby.
W latach międzywojennych pracował jako komendant straży bezpieczeństwa w Wytwórni Nitrozwiązków w Sarzynie (pow. Łańcut). W czasie okupacji niemieckiej zorganizowany w ZWZ, a następnie AK, przebywał w lasach tzw. Puszczy Sandomierskiej oraz we Lwowie i Krakowie. Po wejściu do kraju Armii Czerwonej został powołany w listopadzie 1944 r. do wojskowej służby czynnej. Dostał przydział do Bazy Artyleryjskiej w Lublinie na stanowisku zastępcy dowódcy kompanii wartowniczo-robotniczej. W listopadzie 1945 r. w stopniu podporucznika został definitywnie ze służby w wojsku zwolniony.
Następnie pracował w Szpitalu Garnizonowym w Przemyślu, gdzie w charakterze kwatermistrza pozostawał do 1946 r. Od czerwca do końca października 1949 r. zatrudniony został w Biurze Wojskowym Zarządu Miasta, a następnie pełnił funkcję sekretarza gminy Medyka (pow. Przemyśl).
W 1950 zamieszkał w Gorzowie Wlkp., gdzie pracował między innymi w: Gorzowskich Zakładach Włókien Sztucznych, w Powiatowym Przedsiębiorstwie Budowlanym i Prezydium Powiatowej Rady Narodowej na stanowisku inspektora w Wydziale Finansowym. Zmarł w Przemyślu 12 października 1977 r.
Synowie Artura Saturn-Błażewicza również aktywnie zaangażowali się w działalność niepodległościową w czasie II wojny światowej. Starszy z braci, Zbigniew Saturn-Błażewicz (ur. 1920 w Przemyślu – zm. 2008 w Hamilton) ukończył Korpus Kadetów we Lwowie. W czasie II wojny światowej trafił do niewoli niemieckiej do obozu w Bochum, gdzie przebywał do roku 1945. Po wojnie wraz z żoną Gretą (z d. Neubert) zamieszkał w Kanadzie. Mieli dwóch synów: Artura i Harry’ego. Zbigniew Saturn-Błażewicz nigdy już nie powrócił do Polski.
Ryszard Saturn-Błażewicz (ur. 1921 r. w Przemyślu – zm. 2001 w Gorzowie) ukończył Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Króla Bolesława Chrobrego w Leżajsku. W czasie II wojny światowej działał w szeregach Armii Krajowej (od sierpnia 1943 r. pełnił funkcję dowódcy sekcji w Oddziale „Grom” Lwów Północ). W sierpniu 1944 r. został ciężko ranny w trakcie odsieczy Warszawie. We wrześniu 1945 r. zamieszkał w Gorzowie. Pracował tu między innymi w Urzędzie Skarbowym Akcyz i Monopolów Państwowych oraz w Wydziale Finansowym Prezydium Powiatowej Rady Narodowej. W 1946 r. ożenił się z Jadwigą Maciulis, mieli dwie córki: Jolantę i Grażynę.
