Kolekcja Stanisława Magierskiego

Kolekcja składa się z aż 2401 czarno-białych fotografii na negatywach, na błonie w formacie 36 x 24 mm oraz 20 autorskich odbitek pozytywowych, w znakomitej większości wykonanych przed 1939 r. Zdjęcia przedstawiają m.in. migawki z przedwojennego Lublina, Kazimierza Dolnego, Janowca, Sandomierza, Nałęczowa, Zakopanego, Wrzelowca, a także krajobraz Gór Świętokrzyskich, Tatr i pejzaż nadwiślański.

Stanisław Magierski fotografował targ w Kazimierzu Dolnym, biedotę w Lublinie, tabory cygańskie oraz członków swojej rodziny. Spuścizna po Stanisławie Magierskim została zdigitalizowana, a w przyszłości będzie ją można podziwiać w serwisie szukajwarchiwach.gov.pl jako zespół nr 152 w zbiorach NAC. W zasobie NAC w zespole nr 153 znajduje się również spuścizna fotograficzna po Janie Magierskim, synu Stanisława i Danuty.

Stanisław Magierski (1904–1957) z wykształcenia był farmaceutą. Pasjonował się muzyką (komponował i pisał teksty piosenek) oraz fotografią. Bardzo aktywnie działał w środowisku fotograficznym. Wspólnie z Edwardem Hartwigiem w 1936 r. przyczynił się do powstania Lubelskiego Towarzystwa Fotograficznego. Był wielokrotnie nagradzany w konkursach i salonach fotograficznych organizowanych w Polsce i za granicą.

W czasie II wojny światowej działał w konspiracji. Od 1943 r. pełnił funkcję zastępcy dowódcy Biura Informacji i Propagandy Okręgu Lubelskiego AK. W 1944 r. został aresztowany przez NKWD i skazany na 10 lat więzienia. Zwolniono go po dwóch latach na mocy amnestii. Magierscy podczas wojny udzielali w swoim mieszkaniu schronienia partyzantom z oddziału „Nerwa”, dla którego Stanisław skomponował „Kołysankę leśną” (piosenka „Dziś do ciebie przyjść nie mogę...”). W 1944 r. wykonał dokumentację fotograficzną zbrodni hitlerowskich na Zamku Lubelskim, to m.in dzięki niemu do dziś zachowała się seria zdjęć wykonanych przez hitlerowców w obozie koncentracyjnym na Majdanku.

Po wojnie Magierscy byli represjonowani przez komunistyczne władze, aresztowani i przetrzymywani w więzieniu. Do dotkliwych represji politycznych, trwających do 1956 r., doszły też problemy ekonomiczne, w tym utrata przedsiębiorstwa będącego podstawą utrzymania rodziny. W 1950 r. Stanisław Magierski założył amatorski zespół teatralny „Latarnia”, dla którego pisał teksty, wykonywał dekoracje oraz komponował muzykę. Zmarł w 1957 r.

Danuta Magierska, ps. „Aniela”, „Weronika”, z domu Jankowska, żona Stanisława, która pojawia się na wielu fotografiach swojego męża, urodziła się w 1910 r. w Żołudku jako córka lekarzy i działaczy niepodległościowych przebywających wówczas na zesłaniu w guberni Nowogrodzkiej. Od 1921 r. należała do Związku Harcerstwa Polskiego. Z wykształcenia magister filologii polskiej, nauczycielka, bibliotekarka (studia ukończone na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim). Była komendantką Hufca Harcerek w Lublinie, zaś w latach 1935–1936 komendantką Lubelskiej Chorągwi Harcerek.

W grudniu 1939 r. podjęła działalność w tajnej organizacji – Służba Zwycięstwu Polski, a następnie w ZWZ i AK. W latach 1942–1944 była zastępczynią i referentką wojewódzkiej Wojskowej Służby Kobiet. W 1952 r. została aresztowana pod zarzutem inspirowania kontrrewolucyjnej działalności w środowisku harcerskim i skazana wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie na karę 10 lat więzienia. W 1954 r. została ułaskawiona przez Radę Państwa, zaś w styczniu 1959 r. uniewinniona i zrehabilitowana przez Sąd Najwyższy.

Pracę zawodową w szkole podjęła we wrześniu 1949 r., ale wskutek wyroku skazującego została pozbawiona prawa do nauczania. Znalazła zatrudnienie w Chemicznej Spółdzielni Pracy „Permedia”, do nauczania w szkole powróciła zaś po oficjalnej rehabilitacji. Pracowała w IV LO im. Stefanii Sempołowskiej aż do przejścia na emeryturę w 1978 r. Zmarła w 1984 r. Danuta Magierska jest współautorką książki „Harcerki 1939–1945” i obszernej monografii „Lubelska Chorągiew Harcerek 1939–1944”.