Kolekcja Witolda Jacka Zawadzkiego
Rodzina Witolda Zawadzkiego to potomkowie rodu Zawadzkich h. Rogala odłamu huszczańskiego, którzy na skutek podziałów ziem, wojen i pożarów stali się szlachtą zaściankową osiadłą w Huszczy.
Kwerenda prowadzona przez Witolda Zawadzkiego w Archiwum Państwowym w Lublinie wykazała, że jego prapradziadek – Józef Zawadzki – wylegitymował się w 1855 r. przed Heroldią Królestwa Polskiego z prawa do tytułu szlacheckiego, udowodniając, że w szóstym pokoleniu pochodził od Wojciecha – dziedzica dóbr Tłoczewo w 1674 r.
Pod koniec XIX w. dziadek Witolda Zawadzkiego przeniósł się do Żeszczynki (pow. włodawski), gdzie kupił karczmę. Na jej miejscu zbudował kuźnię, która słynęła z wyrobu sierpów i siekier. Choć pracował jako kowal, wszystkim swoim dziesięciorgu dzieciom dał średnie wykształcenie, a czworgu z nich – wyższe.
Czasy okupacji to walka o przetrwanie, ukrywanie się przed okupantem oraz prowadzenie tajnego nauczania. Ojciec Witolda, Władysław Zawadzki, geodeta i nauczyciel, po wojnie przeniósł się do Wisznic i założył tu najpierw liceum, a potem szkołę zawodową. Na dowód wdzięczności 27 listopada 1992 r. liceum w Wisznicach zostało nazwane imieniem założyciela i pierwszego dyrektora szkoły – Władysława Zawadzkiego.
Losy archiwum rodzinnego Zawadzkich łączą się z historią rodzin Bojarczuków, Mleczków, Święchów czy Hankiewiczów. Zdecydowana większość dokumentów spłonęła w pożarach domów w Żeszczynce, Włodawie i innych miejscowościach ogarniętych pożogą powstań narodowych oraz podczas I i II wojny światowej. Trudu odtworzenia losów rodziny podjął się inż. Witold Jacek Zawadzki, syn Władysława, który wyniki swoich badań zawarł w wydanej w 2006 r. monografii rodzinnej Saga rodu Zawadzkich herbu Rogala, zawierającej także jego wspomnienia z dzieciństwa.
