Digitalizacja
Fotografowanie obiektów (odznaczenia, monety, biżuteria)
Sprzęt
Do fotografowania obiektów potrzebny Ci będzie cyfrowy aparat fotograficzny. Nie musi to być bardzo drogi, skomplikowany sprzęt. Ważne, żeby umożliwiał manualne ustawianie czasu naświetlania, przysłony, czułości ISO oraz żeby był wyposażony w zoom optyczny lub w wymienne obiektywy. Rozdzielczość matrycy nie jest kryterium decydującym (w zupełności wystarczy 10 Mpix), jednak większa rozdzielczość pozwoli Ci wykonać fotografie o większej skali odwzorowania.
Pracę mogą ułatwić także inne akcesoria: karta do kalibracji balansu bieli, poziomica montowana do tzw. „gorącej stopki” aparatu, podstawowy światłomierz, aksamit lub plusz typu midnight (wykorzystane jako tło fotografowanych obiektów), kalki techniczne o zróżnicowanych gramaturach do rozmiękczenia światła wokół błyszczącego obiektu, a także czarna tekturka wraz z dwiema podpórkami (np. styropianowymi). Przypina się do niej szpilki od odznaczeń, aby obiekty te umieszczone zostały w możliwie najbardziej horyzontalnej pozycji.
Konieczne będzie również odpowiednie oświetlenie. Obiekty pamiątkowe najczęściej wykonane są z metalu, co sprawia, że na ich powierzchni powstają odbicia, dlatego nie korzystaj z wbudowanej w aparat lampy błyskowej. Zaopatrz się w dwa źródła światła stałego i postaraj się je ustawić w taki sposób, by zminimalizować efekt odbicia. Spróbuj oddalić je od obiektu lub zmienić kąt padania światła. Do tego celu doskonale nadają się lampy LED, umożliwiające regulację źródła światła w pionie i w poziomie. Zapewniają dobre odwzorowanie barw i są przystępne cenowo. Pomocna będzie również możliwość regulacji natężenia światła.
Ponadto, z uwagi na specyfikę fotografowanych obiektów, a szczególnie połyskujące tworzywa z których zostały wykonane, przydatne będą dyfuzje (w tym wypadku transparentne blendy), czyli przezroczyste, białe lub bezbarwne materiały nakładane na lampy w celu rozmiękczenia i rozproszenia światła, a w rezultacie – uniknięcia niepożądanych odbłysków na powierzchniach metalicznych. W internecie znaleźć można wiele poradników dotyczących fotografowania przy użyciu blend, a także liczne wskazówki dotyczące wyboru właściwej dyfuzji.
Wykonywanie zdjęć „z ręki” może przynieść niezadowalający efekt. W związku z tym warto się zaopatrzyć w statyw umożliwiający stabilne i bezpieczne zamocowanie aparatu nad fotografowanymi obiektami oraz regulację odległości urządzenia od obiektu. Do zdjęć niektórych materiałów (np. biżuterii), warto zastosować klasyczny statyw fotograficzny, tzw. trójnóg.
Ekspert radzi
Robiąc zdjęcia niewielkich, metalowych obiektów możesz wykorzystać fotograficzny namiot bezcieniowy. W internecie znajdziesz mnóstwo gotowych rozwiązań, a także poradniki, jak samemu wykonać takie narzędzie.
Fotografowanie
Fotografowanie obiektów pamiątkowych z rodzinnego archiwum nie jest trudne. Nie należy korzystać z trybów automatycznych aparatu, gdyż w tego typu zdjęciach się one nie sprawdzają. W dalszej części kilka porad, które pomogą Ci w zrobieniu zdjęć dobrej jakości.
Ustawienia aparatu:
- Zastosuj możliwie najniższą czułość ISO, żeby zminimalizować niepożądane szumy;
- Wybierz najwyższą rozdzielczość, jaką oferuje urządzenie (większość cyfrowych aparatów fotograficznych daje możliwość tego rodzaju ustawień);
- Ustaw przysłonę w przedziale 5,6–8, dzięki czemu uzyskasz odpowiednią głębię ostrości;
- Korzystaj z ogniskowej 50–100 mm (w przeliczeniu na klatkę filmu małoobrazkowego) – zbyt krótka (szeroki kąt) spowoduje niepotrzebne zniekształcenia perspektywy, a zbyt długa (tele) nie pozwoli Ci na objęcie całego obiektu. Dobierz taką odległość aparatu lub taką ogniskową, aby obiekt zajmował minimum 70% kadru;
- Fotografie możesz wykonywać w popularnym formacie JPEG. Jeżeli jesteś zaawansowanym użytkownikiem, możesz zapisywać zdjęcia w postaci tzw. cyfrowego negatywu (w zależności od producenta może to być np. RAW, NEF), a następnie wywoływać je w formacie TIF lub JPEG. Można wykonać kilka próbnych zdjęć w celu weryfikacji ustawień sprzętu.
Jeżeli masz możliwość, podłącz swój aparat do komputera. Pozwoli to na sterowanie ustawieniami urządzenia, wyzwalanie migawki oraz zapisywanie zdjęć bezpośrednio na dysku. Dzięki temu można będzie także korzystać z funkcji podglądu na żywo, co znacząco ułatwi odpowiednie układanie obiektów.
Żeby zminimalizować ryzyko poruszenia zdjęć, uruchamiaj migawkę za pomocą komputera, wężyka spustowego, wyzwalacza radiowego lub samowyzwalacza.
Stanowisko pracy umieść w takim miejscu, aby światło słoneczne nie padało bezpośrednio na powierzchnię, którą będziesz fotografował. Zanim zaczniesz działać zamocuj aparat na statywie. W celu prawidłowego umieszczenia aparatu, możesz użyć poziomicy fotograficznej.
Pamiętaj o naładowaniu akumulatorów lub zgromadzeniu odpowiedniego zapasu baterii, żeby nie przerywać pracy w nieoczekiwanym (i niepożądanym) momencie. Możesz również korzystać z zasilacza sieciowego, jeżeli producent dołączył takie akcesorium do aparatu. Zadbaj również o odpowiednią ilość wolnego miejsca na karcie pamięci lub na dysku komputera.
Połóż na fotografowanej powierzchni białą kartkę. Ustaw odpowiedni czas naświetlania, żeby uniknąć prześwietlenia lub niedoświetlenia zdjęć.
Ustaw ostrość w aparacie. Jeżeli masz taką możliwość, korzystaj tylko z centralnego punktu ostrzenia.
Stosuj jednolite, neutralne, matowe tło (białe, szare lub czarne). Zadbaj o poprawną kompozycję zdjęcia – nie umieszczaj w kadrze zbędnych przedmiotów i ułóż obiekt równo na stole.
Wykonaj zdjęcia awersu i rewersu każdego obiektu. Jeżeli uznasz to za zasadne, możesz zrobić dodatkowe ujęcia. W przypadku fotografowania monet lub innych obiektów zawierających relief, zastosuj oświetlenie boczne, które umożliwi wydobycie jego treści.
Ekspert radzi:
Bardzo przydatnym narzędziem pomocnym przy ustawianiu balansu bieli oraz czasu naświetlania jest wzornik bieli. Znając jego wartości RGB można precyzyjnie wyregulować parametry aparatu. Dzięki temu fotografie będą poprawnie naświetlone, z prawidłowo odwzorowanymi kolorami, a także powtarzalne.
Digitalizacja rodzinnych odznaczeń
Sprzęt
W odróżnieniu od pozostałych rodzajów rodzinnych kolekcji (fotografii, albumów, dokumentów tekstowych, książek itp.) – odznaczenia oraz wszelkie trójwymiarowe, błyszczące obiekty powinny być digitalizowane wyłącznie przy użyciu aparatów cyfrowych.
Fotografowanie
Pracę rozpocznij od montażu aparatu wraz z obiektywem do statywu z kompatybilnym mocowaniem. Sprawdź czy spoczywa on pod możliwie najbardziej prostopadłym kątem względem fotografowanej powierzchni z odznaczeniem. W odpowiednim ustawieniu sprzętu pomoże poziomica przymocowana do „gorącej stopki aparatu”. Następnym krokiem jest zaciemnienie pokoju, czyli odcięcie źródła zewnętrznego światła od aparatu.
Sprawdź równomierność oświetlenia powierzchni roboczej. W pomiarze pomoże zwykły światłomierz, który należy umiejscowić w kilku punktach kontrolnych – w środku i na każdym rogu fotografowanej powierzchni. Ważne, aby występująca różnica oświetlenia została zminimalizowana przynajmniej do 1 wartości ekspozycji (1 EV) w każdym z punktów. Na lampy możesz nałożyć blendy (ważne, żeby zostały zamontowane w taki sposób, aby stworzyły łuk od strony, z której pada światło).
Fotografowanie obiektów błyszczących wymaga cierpliwości. Konieczne jest wykonanie ujęć próbnych i skorygowanie zaobserwowanych refleksów poprzez zmiany kąta nachylenia i wysokości lamp. Oprócz blend możesz skorzystać z kalk technicznych o różnej gramaturze, z których – w razie potrzeby – stworzysz namiot bezcieniowy (informacje na ten temat łatwo znajdziesz w internecie).
Uwaga!
Digitalizując dokumentację aktową towarzyszącą odznaczeniom, postępuj zgodnie ze wskazówkami zawartymi w poradniku poświęconym temu rodzajowi archiwaliów.